Kleptomani, kişinin genellikle ihtiyacı olmayan şeyleri çalma dürtüsüyle karakterize edilen bir zihinsel sağlık bozukluğudur. Bu durum, kişinin çaldığı eşyaların maddi değeri veya kişisel önemi olmaksızın, çalma eğiliminde olmasıyla tanınır. Kleptomani, başka bir psikiyatrik durumun (örneğin, obsesif kompulsif bozukluk) bir belirtisi değildir ve bu çalma davranışı genellikle gerginlik veya duygusal sıkıntılarla başa çıkmak amacıyla gerçekleşir.
Kleptomaninin belirtileri
Kleptomani, çalma dürtüsü ve bu dürtüyü takiben çalınan nesnelerin anlamını kavrayamama gibi belirtilerle karakterize edilen bir zihinsel sağlık bozukluğudur. Aşağıda, kleptomaninin belirtilerini bulabilirsiniz:
- Çalma Dürtüsü: Kleptomani, çalma dürtüsü ile tanınır. Bu dürtü, kişinin ihtiyacı olmayan veya kullanmayacağı eşyaları çalma arzusu olarak ortaya çıkar.
- Anlamsız Çalma: Çalınan nesnelerin genellikle düşük maddi değeri ve kişisel anlamı vardır. Kleptomani, genellikle çalmanın ekonomik veya pratik bir amacı olmadan gerçekleşir.
- Çalmanın Planlı Olmaması: Kleptomanide çalma davranışı genellikle planlı olmaz. Kişi, çalma dürtüsü geldiğinde aniden ve plan yapmadan bir eşyayı çalabilir.
- Pişmanlık ve Suçluluk Hissi: Kleptomaniyi yaşayan bireyler, çalma eyleminin ardından genellikle pişmanlık, suçluluk ve utanç hissederler. Ancak bu hisler, çalma dürtüsünü kontrol etmeye engel olamaz.
- Çalmanın Ardından Rahatlama: Kleptomani, çalma eylemi gerçekleştiğinde bir tür rahatlama hissi yaşanması ile karakterizedir. Ancak bu rahatlama, çalmanın ardından gelen pişmanlık ve suçluluk hisleriyle çelişir.
- Çalmanın İstenmeyen Sonuçlarına Rağmen Devam Etme: Kleptomanideki kişiler, çalmanın hukuki sonuçları, sosyal izolasyon veya diğer olumsuz sonuçlara rağmen çalmaya devam edebilirler.
- Çalma Davranışının Tekrarlanması: Kleptomaninin teşhisi, çalma davranışının sürekli tekrarlanması ile belirlenir. Bu davranış genellikle kişinin yaşamında kronik bir özellik olarak varlığını sürdürür.
- Çalmanın Bilinçaltı Yapısı: Kleptomani davranışının, bilinçli bir planlama olmadan gerçekleştiği ve kişinin çalmanın ardından nesnenin değerini anlamadığı düşünülen bir bilinçaltı yapısı vardır.
Kleptomaninin belirtileri, kişinin yaşadığı durum ve çalma davranışının sıklığına bağlı olarak değişebilir. Kleptomaninin bir zihinsel sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmesi ve teşhis edilmesi önemlidir.
Kleptomani Tedavisi
Kleptomaninin tedavisi genellikle psikoterapi (konuşma terapisi) ve bazen ilaç tedavisi içerir. Tedavi, kişinin çalma davranışını anlamasına, kontrol etmesine ve bu davranışıyla başa çıkmasına yardımcı olmayı amaçlar. İşte kleptomani tedavisinde kullanılan yaklaşımlar:
Bilişsel Davranış Terapisi (BDT):
BDT, kleptomaninin tedavisinde sıkça kullanılan bir terapi türüdür. Bu terapi, kişinin çalma dürtüsünü ve çalma davranışının ardındaki düşünce desenlerini anlamasına odaklanır. Ayrıca, çalma davranışını değiştirmeye yönelik stratejiler geliştirmeye odaklanır.
Destekleyici Terapi:
Destekleyici terapi, kişinin duygusal ihtiyaçlarını karşılamak ve çalma davranışı ile başa çıkmasına yardımcı olmak amacıyla kullanılır. Bu terapi, kişinin çalma davranışı ve yaşamındaki diğer sorunlar hakkında konuşmasını sağlar.
Grup Terapisi:
Grup terapisi, kleptomaninin etkileriyle başa çıkan kişilerin bir araya gelmesini sağlar. Grup içinde paylaşım yapmak, destek almak ve benzer deneyimleri paylaşmak, tedavi sürecini güçlendirebilir.
İlaç Tedavisi:
Bazı durumlarda, antidepresan ilaçlar, özellikle seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar), kleptomaninin tedavisinde kullanılabilir. Bu ilaçlar, serotonin düzeylerini düzenleyerek obsesif düşünceleri ve dürtüleri kontrol etmeye yardımcı olabilir.
Aile Terapisi:
Kleptomaninin etkileri genellikle aile içinde hissedilir. Aile terapisi, aile üyelerinin anlamalarına ve destek vermelerine yardımcı olabilir.
Tedavi süreci, bireyin ihtiyaçlarına bağlı olarak değişebilir. Tedavi planı genellikle bireyselleştirilir ve kişinin yaşam koşulları, destek sistemleri ve genel sağlık durumu göz önüne alınır. Kleptomaninin tedavisi, uzman bir zihinsel sağlık profesyoneli tarafından yönetilmelidir.
