Burkulma, bir eklemdeki bağların gerilmesi veya yırtılması durumudur. Genellikle bir eklem aşırı şekilde büküldüğünde veya zorlandığında meydana gelir. Bu, eklemdeki bağların normalden fazla gerilmesine neden olarak ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığına yol açabilir. Burkulmalar genellikle spor yaparken, düşme, ani hareketler veya yanlış adım atma gibi durumlarda oluşur.
Burkulmanın şiddeti, bağların ne kadar gerildiğine veya yırtıldığına bağlı olarak değişir:
- Derece 1 Burkulma (Yüzeysel Gerilme): Bağlarda hafif gerilme veya streçleme vardır. Genellikle küçük ağrı ve şişlik ile sınırlıdır.
- Derece 2 Burkulma (Kısmi Yırtılma): Bağda kısmi yırtılma vardır. Daha belirgin ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı ile birlikte olabilir.
- Derece 3 Burkulma (Tam Yırtılma): Bağ tamamen yırtılmıştır. Şiddetli ağrı, büyük şişlik ve eklemde belirgin hareket kısıtlılığı olabilir. Tedavi genellikle daha kapsamlıdır ve bazen cerrahi müdahale gerekebilir.
Burkulmadan sonra hangi belirtiler oluşur?
Burkulma sonrası aşağıdaki belirtiler genellikle ortaya çıkar:
- Ağrı: Burkulma bölgesinde ani ve genellikle şiddetli bir ağrı oluşur. Ağrı, eklem hareket ettirildiğinde veya bası uygulandığında daha da artabilir.
- Şişlik: Burkulmuş bölgede şişlik meydana gelir. Şişlik, kan damarlarının hasar görmesi ve sıvı birikmesi nedeniyle oluşur.
- Morarma: Şiddetli burkulmalarda, burkulma bölgesinde morarma ve renk değişikliği görülebilir. Bu, damarların zarar görmesinden kaynaklanır.
- Hareket Kısıtlılığı: Burkulmuş eklemde hareket kısıtlılığı olabilir. Eklem, ağrı ve şişlik nedeniyle normal hareket aralığında çalışmayabilir.
- Isı Artışı: Burkulmuş bölgede ısı artışı yaşanabilir. Bölge, iltihaplanma nedeniyle ısınabilir.
- Hassasiyet: Burkulmuş bölge, dokunulduğunda veya basıldığında hassas olabilir.
- Şişlik ve Yüksek Sıvı Birikimi: Şiddetli durumlarda, eklem etrafında sıvı birikimi (effüzyon) görülebilir, bu da bölgedeki şişliği artırır.
Bu belirtiler genellikle burkulmanın şiddetine bağlı olarak değişir. Hafif burkulmalar genellikle birkaç gün içinde iyileşebilirken, daha şiddetli burkulmalar daha uzun süre iyileşme gerektirebilir ve tıbbi müdahale gerektirebilir.
Burkulmalarda tedavi nasıl olmalıdır?
İlk Yardım (R.I.C.E. Yöntemi)
Burkulma anında veya hemen sonrasında uygulanacak ilk adımlar R.I.C.E. yöntemiyle özetlenir. İlk olarak, burkulmuş bölgeyi dinlendirin ve hareket ettirmemeye çalışın. Şişliği azaltmak için bölgeye 20 dakikalık aralıklarla buz uygulayın; buzu doğrudan cilde temas ettirmeden bir bez veya havluya sararak kullanın. Şişliği kontrol altında tutmak amacıyla elastik bandaj veya sargı ile bölgeyi nazikçe sıkıştırın, ancak aşırı sıkmaktan kaçının. Ayrıca, burkulmuş bölgeyi kalp seviyesinin üstünde tutarak şişliği azaltabilirsiniz.
Ağrı Yönetimi
Ağrıyı ve iltihabı hafifletmek için reçetesiz satılan ağrı kesiciler, örneğin ibuprofen veya asetaminofen, kullanılabilir. Bu ilaçların önerilen dozunu aşmamaya dikkat edin. Ağrı yönetimi, iyileşme sürecinde rahatlık sağlamaya yardımcı olur.
Fiziksel Terapi
Burkulmadan sonra iyileşme sürecinde, eklem hareketliliğini ve gücünü geri kazandırmak için fiziksel terapi ve özel egzersizler gerekebilir. Fiziksel terapi, şişlik ve ağrının azalmasına yardımcı olabilir ve eklemin normal işlevine dönmesini destekler.
Destekleyici Önlemler
Burkulmuş eklem için destekleyici bir bandaj veya atel kullanmak, iyileşme sürecinde eklem hareketliliğini korumaya ve eklem üzerindeki baskıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Bu tür destekleyici önlemler, iyileşmeyi hızlandırabilir ve eklem hareketliliğini koruyabilir.
Sıcaklık Uygulama
Şişlik azaldıktan sonra, burkulmuş bölgeye sıcak kompres uygulamak faydalı olabilir. Sıcak kompres, kan akışını artırarak iyileşme sürecini hızlandırabilir ve kasları rahatlatabilir.
Tıbbi Müdahale
Şiddetli ağrı, şişlik, morarma veya hareket kısıtlılığı durumunda, profesyonel tıbbi yardım almak önemlidir. Doktorunuz, burkulmanın ciddiyetini değerlendirebilir ve uygun tedavi yöntemlerini önerir. Özellikle ciddi vakalarda, tıbbi müdahale gerekli olabilir.
Rehabilitasyon
Şiddetli burkulmalarda, uzun süreli rehabilitasyon gerekebilir. Bu süreç, eklem hareketliliği, gücü ve fonksiyonunu geri kazandırmak için kapsamlı bir tedavi planını içerebilir. Rehabilitasyon, eklemin eski sağlığına kavuşmasına yardımcı olabilir.
